De economie van Indonesië groeit jaarlijks met 5 tot 6 procent. In vergelijking met andere opkomende landen is het land daarmee een baken van economische stabiliteit en biedt volop kansen. Aernout Bouwman-Sie zet de belangrijkste cultuurverschillen op een rij.

‘Jam karet’ verzuchten Indonesiërs vaak met een vriendelijke glimlach als de lunch uitloopt en de volgende afspraak onmogelijk kan worden gehaald. De uitdrukking betekent letterlijk vertaald ‘tijd van rubber’, waarmee wordt bedoeld dat in Indonesië tijd er eigenlijk niet toe doet.

De ontspannen manier waarop Indonesiërs met tijd omgaan, maakt het plannen van je zakenreis bewerkelijk. Afspraken worden drie of vier keer verzet of schuiven onverwachts door van 10 uur ’s ochtends naar 4 uur ’s middags. Toch heeft ‘jam karet’ ook voordelen. Slaag je er in om je zakenpartner te overtuigen, dan zit je diezelfde dag nog bij de betrokken burgemeester, minister of topman aan tafel.

Klein cadeau

Een goede zakenrelatie begint in Indonesië met ‘oleh-oleh’, een klein cadeau. Het geven van zo’n cadeautje heeft veel symbolische waarde; je bevestigt er in feite je relatie mee. Het is daarom belangrijk om het met zorg uit te zoeken en er een leuk verhaal bij te bedenken.

Een pakje Nederlandse stroopwafels of Belgische chocolade is altijd goed. Kaas en drop zijn een misser; Indonesiërs vinden kaas stinken en drop is gewoon vies. Neem altijd meer cadeautjes mee dan je afspraken hebt. Beland je bij die minister of burgemeester aan tafel, dan kom je niet met lege handen.

Informele zakencultuur

De zakencultuur in Indonesië is vrij informeel. In pak en met stropdas ben je daardoor algauw ‘overdressed’. Indonesiërs dragen zelf vaak een nette blouse en een lange zwarte broek. Koop je een batik-blouse, dan ben je gekleed voor informele én formele bijeenkomsten.

De batik-blouses van Bin House zijn een aanrader. Niet alleen omdat ze eigentijds, betaalbaar en van goede kwaliteit zijn. Maar vooral ook omdat ze meer op het westerse postuur zijn gesneden en daardoor beter passen dan traditionele Indonesische batik-blouses, die bij Nederlanders in de flanken algauw te strak zitten.

Bescheiden houding

In gesprek met je zakenpartner is de toon het belangrijkst. In Nederland moet je als ondernemer laten zien dat je overtuigd bent van je eigen kwaliteiten; jij kent je vak en dat mag iedereen weten. In Indonesië werkt zo’n houding niet. Al was het maar omdat je als blanke Hollander al voldoende indruk maakt. Blank zijn geeft je in Indonesië nog steeds een bijzondere status. Kijk er daarom niet van op als je naar een feestje wordt meegenomen om daar geshowd te worden aan familie, vrienden of zakenrelaties.

Om op de juiste golflengte binnen te komen is het beter om je bescheiden op te stellen. Stel veel vragen en check vaker dan je gewend bent of je gesprekspartner zich comfortabel voelt met wat je voorstelt. Ga niet voor het maximaal haalbare resultaat. Je boekt meer succes als je binnen de gegeven context meerwaarde realiseert.

Heb bovendien bij alles geduld. In Indonesië is besluitvorming vaak een collectief proces. En dat heeft tijd nodig. Maar is het besluit eenmaal genomen, dan wordt er snel geschakeld.

Aernout Bouwman-Sie is managing-director van Jababeka Finance, een in Amsterdam gevestigde dochteronderneming van de Indonesische beursgenoteerde projectontwikkelaar Jababeka. Kijk voor meer informatie op www.jababeka.com.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl